UGLJIK
UGLJIKOVA SKUPINA
| Atomski broj: | 6 |
| Skupina: | 14 |
| Perioda: | 2 |
| Elektronska konfiguracija: | [He] 2s2 2p2 |
| Oksidacijski broj: | -4 +2 +4 |
| Elektronegativnost: | 2.55 |
| Atomski radijus / pm: | 77.2 |
| Relativna atomska masa: | [12.0096, 12.0116] |
Ugljik je poznat od davnih vremena. Ime mu potječe od latinskog naziva za ugljen - carbo. Lako izgara u prisustvu oksidansa. Javlja se u više alotropskih modifikacije, kao amorfni, grafit, dijamant i fulleren. Prirodni amorfni ugljik su razne vrste ugljena, koks i čađa. Grafit je crna, klizava krutina bez mirisa, visokog tališta i dobre električne vodljivosti. Ne tali se već sublimira na 3825 °C. Najviše se upotrebljava za proizvodnju elektroda. Dijamant je prozirna ili obojena, ekstremno tvrda krutina visokog indeksa loma. Ne vodi električnu struju a upotrebljava se kao drago kamenje i za izradu bušilica i bruseva. Četvrta alotropska modifikacija ugljika, fullerene (sačinjavaju je 60 ili 70 atoma vezanih zajedno), otkrivena je 1969. godine sublimacijom pirolitičkog grafita na niskom tlaku. U zraku dolazi kao CO2 a u stijenama kao karbonat. U prirodi se nalazi u velikim količinama kao mineralni ugljen, nastao procesom pougljenjivanja. Suhom destilacijom ugljena proizvodi se koks. Koks se upotrebljava kao redukcijsko sredstvo u metalurgiji, naročito pri proizvodnji željeza. Čađa se upotrebljava kao boja i kao punilo u proizvodnji automobilskih guma. Aktivni ugljen ima veliku površinu i upotrebljava se kao adsorbens. Crni amorfni ugljik (99.9%) košta 48.40 € za 1000 g, grafitni prah (99.9%) košta 46.50 € za 1000 g, dijamantski prah (99.9%) košta 265.70 € za 5 g a fuleren prah (99.5%) košta 762.20 € za 5 g.
| Gustoća / g dm-3: | 3513 | (dijamant, 293 K) |
| 2260 | (grafit, 293 K) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 3.42 | (dijamant, 293 K) |
| 5.31 | (grafit, 293 K) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | 1375 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 5.7 |
| Temperatura taljenja / °C: | 3550 |
| Temperatura vrenja / °C: | 4827 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 105 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 710.9 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 711.2 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 1086.46 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 2352.65 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 4620.50 |
| u atmosferi / ppm: | 336.7 |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 200 |
| u oceanima / ppm: | 28 |
| Kristalna struktura: | heksagonska |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=246.12, c=670.78 |
| Prostorna grupa: | P63/mmc |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 12C | 12 | 98.90(3) |
| 13C | 13.003354838(1) | 1.10(3) |
| 14C | 14.003241988(4) | * |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| CO2(g) + 2H+ + 2e- → CO(g) + H2O | - 0.12 | |
| 2CO2(g) + 2H+ + 2e- → H2C2O4 | - 0.49 | |
| CO2(g) + 2H+ + 2e- → HCOOH | - 0.20 | |
| CNO- + 2H2O + 2e- → CN- + 2OH- | - 0.97 | |
| 2HCNO + 2H+ + 2e- → (CN)2(g) + 2H2O | +0.33 | |
| (CN)2(g) + 2H+ + 2e- → 2HCN | +0.37 | |
| C6H4O2 + 2H+ + 2e- → C6H4(OH)2 | +0.699 | (quinon/hydroquinone) |
| C6H4O2 + 2H+ + 2e- → C6H4(OH)2 | +0.696 | (1 mol dm-3 HCl) |
| C6H4O2 + 2H+ + 2e- → C6H4(OH)2 | +0.696 | (1 mol dm-3 HClO4) |
| C6H4O2 + 2H+ + 2e- → C6H4(OH)2 | +0.696 | (1 mol dm-3 H2SO4) |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Ugljik." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 13 Feb. 2025. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/c.html>.
